Urdu Meanings

On this page we attempt to provide meanings of some (un-)common Urdu words in Hindi (and when feasible English). The Urdu words are transliterated in the Roman and Devanagari scripts (for English and Hindi) to help those who are not so well-versed with the Urdu script, with the right pronunciation. This brief Urdu-Hindi-English dictionary is largely, but not exclusively, based on “Aaina-e-Ghazal” (by Dr. Zarina Sani and Dr. Vinay Waikar, 5th revised edition, 2002, Shree Mangesh Prakashan, Nagpur) and the Urdu-Hindi Shabdkosh (“उर्दू-हिन्दी शब्दकोश”, published by Uttar Pradesh Hindi Sansthan, Lucknow, उत्तर प्रदेश हिन्दी संस्थान, लखनऊ, 14th edition, 2012). Some help is drawn from online dictionaeies such as from University of Chiacagorekhta.org, urdu2hindi.wordpress.com, or rekhtadictionary.com/.

  1. Aalam (Alam) = आलम = संसार (अन्य अर्थ = दशा) (world, condition)
  2. Aalaam (alaam) = आलाम = क्लेश, दुःख (sorrow)
  3. Ahad = अहद = प्रतिज्ञा, वचन (अन्य अर्थ: ज़माना, समय) (Pledge, times)
  4. Ahbab (Ahbaab) = अहबाब = मित्र, दोस्त (friend)
  5. Aitbaar (Aitbar) = ऐतबार = भरोसा, विश्वास (trust, confidence, faith, reliance)
  6. Ajdaad (ajdad) = अज्दाद = पुरखे, पूर्वज (forefathers)
  7. Amaamaa (Amama) = अमामा = पगड़ी (turban)
  8. Arsaa (arsa) = अरसा = 1. समय (time) 2. मैदान (field) 3. अंतर (period, distance)
  9. Arsaa-e-dahar = अरसा-ए-दहर = दुनिया का मैदान (the world, the field of world)
  10. Atish (Aatish) = आतिश = आग, अग्नि (fire)
  11. Azm = अज़्म = ख्वाहिश, संकल्प (wish, determination)
  12. Bada (Baada, Baadaa) = बादा = मदिरा, शराब (wine)
  13. Badakhwar (Badakhwaar) = बादाख्वार = पियक्कड़, शराब पीने वाला (one who takes alcohol) (ख्वार में अर्ध-’ख’ के नीचे एक बिंदु होनी चाहिये, परंतु software यह नहीं कर पा रहा है)
  14. Band = बंद = बंधन, कारावास, फंदा, पाश, गाँठ, खामोश, चुप
  15. Bandagi = बंदगी = प्रणाम, पूजा, आज्ञापालन
  16. Bazm = बज़्म = महफिल, सभा (assembly)
  17. Beakhtiyar (Be-akhtiyar, Beikhtiyar, Be-ikhtiyar) = बे-अख़्तियार = बेइख़्तियार = अपने आप, असहाय (on its own, helpless)
  18. Bekas = बेकस = दुःखी (destitute, sad)
  19. Besood (besud) = बेसूद = निरर्थक, व्यर्थ (futile)
  20. Bewa = बेवा = विधवा (a widowed woman)
  21. Bezar (Bezaar) = बेज़ार = त्रस्त, तंग (fed-up, disgusted)
  22. Boda = बोदा = ख़ाली, कमज़ोर, लचीला (feeble, weak, worthless, empty)
  23. Chara (Chaara) = चारा = उपाय (remedy)
  24. Charagar = चारागर = वैद्य, चिकित्सक, हकीम (healer, doctor) (also see चारासाज़)
  25. Charasaaz (Charasaz) = चारासाज़ = १. उपचारक २. मित्र (one who cures, friend) (also see चारागर)
  26. Dahar = दहर = 1. युग, समय (age, times) 3. दुनिया, जग (world)
  27. Daricha (Dareecha, Darichaa, Dareechaa) = दरीचा = खिड़की, window
  28. Deedar (Didar, Deedaar, Didaar) = दीदार = दर्शन (करना), जलवा, छवि, appearence, splendid sight
  29. Ehtiyaaj = एहतियाज = अभाव, गरज़, आवश्यकता, ज़रूरत
  30. Etbaar: See Aitbaar.
  31. Fan (Fun) = फ़न = हुनर, कला
  32. Fikr = फ़िक्र  = चिंता
  33. Fikra = फ़िकरा = व्यंग्य, taunt
  34. Fitrat = फ़ितरत = स्वभाव (nature, temperament)
  35. Gaam (Gam) = गाम = डग, कदम, पग (step)
  36. Gard = गर्द = धूल (dust)
  37. Gardish = गर्दिश = दुर्भाग्य (misfortune, “in dust”)
  38. Garaanbaar (garanbar, garanbaar) = गराँबार = भारी, मँहगा (heavy, costly)
  39. Ghamgeen (ghamgin) = ग़मगीन = दुःखित, संतप्त, रंजीदा (sad)
  40. Ghamgusar (Ghamgusaar, Gham-gusar, Gham-gusaar) = ग़मगुसार (ग़म-गुसार) = हमदर्द (intimate friend)
  41. Gharq (Garq) = ग़र्क़ = ग़र्क़आब = ग़र्क़-ए-दरिया = पानी में डूबना (to drown)
  42. Ghul = ग़ुल = शोर, कोलाहल (noise, commotion)
  43. Guftaar (guftar) = गुफ़्तार = बातचीत, संभाषण (talk)
  44. Gul = गुल = फूल (flower)
  45. Gulfam (Gulfaam) = गुलफ़ाम = सुंदर, स्वभाव से कोमल व्यक्ति (aesthete, a very soft person)
  46. Gustakh (Gustaakh) = गुस्ताख = धृष्ट, arrogant
  47. Hamjins (Humjins) = हमजिंस = समान वर्ग से संबंध रखने वाले (same breed)
  48. Hamnafas = हमनफ़स = मित्र, सखा, हमनवा (friend)
  49. Hamnawa (Hamnava) = हमनवा = मित्र, सखा, हमनफ़स (friend)
  50. Haq = हक़ = अधिकार (right)
  51. Haraarat (Hararat) = हरारत = उष्णता, गर्मी; हल्का ज्वर, हल्का बुखार (heat, light fever)
  52. Harsoo (Harsu) = हरसू, हर सू = हर तरफ, all directions (also see: Su/Soo) = सू = तरफ, ओर)
  53. Hasrat = हसरत = अभिलाषा, लालसा, इच्छा, निराशा, दुःख (desire, discontentment, sorrow)
  54. Hauva (Haua) = हौवा = Eve (from Adam and Eve, the supposedly first woman ever)
  55. Iltija (Iltijaa, Iltja, Iltaja) = इल्तिजा (इल्तजा) = प्रार्थना, दरख़ास्त दुहाई (करना) (pray, request)
  56. Ishrat = इशरत = आनंद, सुख (pleasure)
  57. Ismat = इस्मत = इज़्ज़त, honour
  58. Jaanbalab (Janbalab) = जाँबलब = जाँ-ब-लब = मृतप्राय, मरणासन्न (on the verge of death)
  59. Jaangusil  (Jangusil) = जाँगुसिल = जाँ-गुसिल = प्राणघातक, ह्रदय-विदारक, अत्यंत कष्टदायक (heart-breaking, mortal)
  60. Jabar = जबर = अत्याचार, जुल्म (oppression, tyranny)
  61. Jazb = जज़्ब = आकर्षण, कशिश, (विशेषण: आत्मसात, एक में समाया हुआ) (Drawing, attraction; absorption —jaẕb karnā (-ko): To draw, to attract; to absorb, to imbibe — jaẕb-honā: to be absorbed)
  62. Jazbaat (jazbat) = जज़्बात = भावनायें (emotions)
  63. Jaleel (Jalil) = जलील = प्रतिष्ठित, पूज्य (respected, honourable)
  64. Kaashaana (Kashana, Kaashana) = काशाना = घर (house)
  65. Kash = कश = खिंचा (drawn)
  66. Kashish = कशिश = खिंचाव (attraction, getting drawn)
  67. Khair = ख़ैर = कुशल, मंगल, खैरियत, शुभ, श्रेष्ठ, उम्दा, उपकार, भलाई, खैर वृक्ष जिसकी लकड़ी से कत्था बनाया जाता है (singular for ख़ैरात)
  68. Khairat (Khairaat) = ख़ैरात = दान, पुण्य, भलाईयाँ, दरिद्रों, भिखमंगों आदि को दान रूप में दिया जानेवाला धन या पदार्थ, मुफ़्त में मिली हुई चीज़, भिक्षा (plural of ख़ैर)
  69. Khalish = ख़लिश = चुभन, पीड़ा (pain)
  70. Khudi (Khudee) = ख़ुदी = अभिमान, self-respect, pride
  71. Khum = ख़ुम =शराब का मटका (pot of wine)
  72. Khwaar (Khwar, Khvaar, Khvar) = ख़्वार = अपमानित, तिरस्कृत, ज़लील, दुर्दशाग्रस्त, बदहाल  (poor, distressed; deserted, abandoned, friendless, wretched, ruined; abject, contemptible)
  73. Kusha = कुशा = खोलने वाले, हटाने वाले (remover)
  74. Lalarukh (Laalaarukh) = लालारुख़ = १. सुंदरी २. प्रेयसी (a beautiful woman, beloved)
  75. Lazzat = लज़्ज़त   = स्वाद, सुखद अनुभव (taste, flavour, pleasant experience)
  76. Lillah = लिल्लाह = भगवान के लिये, ख़ुदा के वास्ते (for God’s sake)
  77. Maahtaab (Mahtab) = माहताब = चंद्रमा (moon)
  78. Maazi (Mazi) = माज़ी = अतीत, गुज़रा हुआ ज़माना (past)
  79. Maghrib (Magrib) = मग़रिब = पश्चिम, यूरोप और वो देश जो पश्चिम में स्थित हैं, सूरज डूबने की दिशा
  80. Mahboos (mahbus, mehboos, mehbus) = महबूस = बंदी (caged)
  81. Masaail (Masayil, Masail, Masaayil) = मसाइल = धर्म संबंधी विषय, समस्यायें (maxims, problems)
  82. Mashriq  = मशरिक़ = पूर्व, पूरब, सूर्य निकलने का स्थान
  83. Masroof (Masruf) = मसरूफ़ = संलग्न, व्यस्त (busy, absorbed)
  84. Mayyat (Maiyat) = मय्यत (मैयत) = मृतक, लाश (dead body, corpse)
  85. Mazaahir (Mazahir) = मज़ाहिर = प्रकट होने के स्थान (place of revelation)
  86. Mazlum (Mazloom) = मज़लूम = पीड़ित, सताये हुये (oppressed)
  87. Mazoor (mazur, maazoor, maazur) = माज़ूर = विवश, लाचार (helpless)
  88. Mearaj (Me-araaj, Mearaaj) = मेअराज = सर्वोच्च स्थान, चोटी (height)
  89. Meeraas (meeras, miras, miraas) = मीरास = पैतृक संपत्ति (ancestral property)
  90. Meeyaad (meeyad, miyaad, miyad) = मीयाद = समय (period)
  91. Muddaa (Mudda) = मुद्दआ = अर्थ, मतलब, दावा, इच्छा (meaning, claim, desire)
  92. Muflis = मुफ़लिस = निर्धन, ग़रीब (poor)
  93. Muflisi (Muflisee) = मुफ़लिसी = निर्धनता, ग़रीबी (poverty)
  94. Muhaafiz (Muhafiz) = मुहाफ़िज़ = रक्षक, protector
  95. Muhaaz (Muhaz) = मुहाज़ = (war) front
  96. Muhazzab = मुहज़्ज़ब = सभ्य, शिष्ट (civilized)
  97. Mukhtsar (Mukhtasar) = मुख़्तसर = संक्षिप्त, छोटी (short, concise)
  98. Munaasib (Munasib) = मुनासिब = उचित (proper)
  99. Muntazir (Muntazar) = मुंतज़िर = मुंतज़र = जिसकी प्रतीक्षा की जा रही हो (awaited)
  100. Muqabil (Muqaabil) = मुक़ाबिल = प्रत्यक्ष, सन्मुख (confronted, in confrontation)
  101. Mushtaq (Mustaaq) = मुश्ताक़ = उत्सुक, उत्कंठित (eager)
  102. Naakaara (Nakara) = नाकारा = बेकार, निरर्थक (useless, futile)
  103. Naashaad (Nashad) = नाशाद = खिन्न, मलिन, उदास (sad, depressed)
  104. Naaz (Naz) = नाज़ = गर्व (pride)
  105. Naaseh (Naseh) = नासेह = उपदेशक, सदोपदेशक (preecher)
  106. Naummidana (Na-Ummidana, Na-Ummeedana, Naummeedaanaa) = ना-उम्मीदाना = निराश, हताश (dejected, dispaired)
  107. Nawazish (Navazish)= नवाज़िश = कृपा, दया (kindness, generosity)
  108. Neem (Nim) = आधा (half)
  109. Neemkash (Nimkash) = नीमकश = आधा खिंचा हुआ (half-drawn) (नीम = आधा; कश = खिंचा)
  110. Nisar (Nisaar) = निसार = न्यौछावर, क़ुर्बान (sacrifice)
  111. Niyaz (Niyaaz) = नियाज़ = प्रार्थना, विनती; चढ़ावा, नैवेद्य (request, offerings)
  112. Pa (Paa) = पा = चरण, पैर (foot, feet)
  113. Pai = पै = पर (लेकिन, but)
  114. Parastish = परस्तिश = पूजा, आराधना (worship, prayer)
  115. Payambar (Payamber, Paimbarm Paimber) = पयम्बर = पैगम्बर (prophet)
  116. Poshida = पोशीदा = छुपे (hidden)
  117. Purpech = पुरपेच = जटिल (complex)
  118. Qaba (qabaa, kaba, kabaa) = क़बा = चोला, अंगरखा (gown)
  119. Qasr (Kasr) = क़स्र = महल (palace)
  120. Raanaai (Ranai, Ranayi) = रानाई = सुंदरता, सौंदर्य (beauty) (बहुवचन: रानाइयाँ) (Plural: Ranaiyan)
  121. Rag = रग = नस (vein)
  122. Rahbar = रहबर = पथ-प्रदर्शक, मार्गदर्शक (guide)
  123. Rind = रिंद = शराबी, बेफ़िक्र, निश्चिंत, धर्म के बंधनों से आज़ाद (alchoholoic, carefree, free from the restraints of religion)
  124. Raqs = रक़्स = नृत्य, नाच (dance)
  125. Ru (Roo) = रू = मुख, चेहरा (सुंदर मुखड़ा) (face)
  126. Ruswa (Rusva, Ruswaa, Rusvaa) = रुस्वा = रुसवा = बदनाम (disgraced, scandalized)
  127. Ruswai (Ruswaai) = रुस्वाई = रुसवाई = बदनामी (बहुवचन:  रुस्वाइयाँ = बदनामियाँ) (disgrace)
  128. Saamaan (samaan, saman) = सामान = (फ़ारसी, पुल्लिंग): उपकरण, सामग्री, मसाला, किसी काम के लिए उसकी आवश्यक वस्तुएँ , सजावट, बंदोबस्त, प्रबंध
  129. Sabzpari (Sabzparee) = सब्ज़परी = सपनों की परी (ऐसी परी जिसका मिलना संभव न हो)
  130. Sada (Sadaa) = सदा = आवाज़ (call)
  131. Safeena (Safina) = सफीना = नाव, नैया (boat)
  132. Samaa (Sama) = समा = आकाश, गगन, अम्बर आसमान (sky)
  133. Samaan (Saman) = समाँ = मंज़र, नज़ारा, दृश्य (scenery, scenic beauty)
  134. Sang = संग = पत्थर (stone)
  135. Sangdil = संगदिल = निर्दयी, पत्थर के दिल वाला (stone-hearted, cruel)
  136. Shaadaab (shadab, shaadab) = शादाब = हरी-भरी, प्रफुल्ल, सिंचित  (blissful, prosperous)
  137. Shab = शब = निशा, रजनी, यामिनी, रात, रात्रि  (night)
  138. Shab-e-Gham = शब-ए-ग़म = दुःख की रात, विरह की रात (night of separation)
  139. Shabaab (Shabab) = शबाब = जवानी (youth)
  140. Shabistaan (Shabistan) = शबिस्ताँ = शयनकक्ष (bed-chamber)
  141. Shahnaaz (Shahnaz) = शहनाज़ = १. दुल्हन, वधू, २. सुंदरी, रूपवती (bride, a beautiful woman)
  142. Shamsheer (Shamshir) = शमशीर = तलवार (sword)
  143. Sharar (Sharaar) = शरार = शरारा = चिंगारी (spark) (also see शरारा)
  144. Sharara (Sharaara) = शरारा = शरार = चिंगारी (spark) (also see शरार)
  145. Shikast = शिकस्त = हार, पराजय (defeat)
  146. Shumaar (shumar) = शुमार = गिनती
  147. Sitam = सितम = अत्याचार, ज़ुल्म (tyranny)
  148. Sogwaar (Sogwar, Sogvar, Sogvaar) = सोगवार = शोकग्रस्त, दुःखी (dejected, full of sorrow)
  149. Soz = सोज़ = जलन, तपिश (burning)
  150. Su (Soo) = सू = तरफ, ओर (also see: हरसू, हर सू = हर तरफ, all directions)
  151. Subu = सुबू = मटका (pot, pitcher)
  152. Surmai (Surmayi) = सुरमई = सुरमे जैसी, काजल जैसी
  153. Tain (Tayin, Tayeen) = तईं = ख़ुद, स्वयं, स्वतः
  154. Taarruf (Ta-arruf) = तअर्रुफ़ = जान-पहचान (acquaintance)
  155. Taajir (Taajar) = ताजिर = ताजर = व्यापारी, सौदागर, व्यवसायी, वणिक
  156. Taazeer (tazir, tazeer) = ताज़ीर = सज़ा (punishment )
  157. Tanomand = तनोमंद = स्वस्थ (healthy, physically fit)
  158. Tasawwuf (Tasavvuf) = तसव्वुफ़ = अध्यात्म (sufism)
  159. Tasawwur (Tasavvur) = तसव्वुर = ख़याल (thought, imagination)
  160. Tazkira = तज़किरा = उल्लेख (mention)
  161. Udi (Oodi) = ऊदी = जामुनी (a light shade of blue or grey, or of purple)
  162. Ulfat = उल्फ़त = प्रेम / प्यार (love)
  163. Ummat = उम्मत = अनुयायी (follower)
  164. Ustuvaar (Ustuwaar, Ustuvar, Ustuwar) = उस्तुवार = मज़बूत, दृढ़ (firm)
  165. Vaar (Vaaron) = वार (वारों as plural?) = इस किनारा, निछावर (across) (also see: Waar)
  166. Vadebahari (Vaadebahari, Vada-e-bahari) = वादे-बहारी = वादा-ए-बहारी = बहारों (बसंत) के वादों से
  167. Vafa (Vafaa): See Wafa
  168. Vahshat: See Wahshat
  169. Visaal (Visal): See Wisaal
  170. Waar (War) (plural Waaron) = वार (वारों as plural?) = हमला (attack), बारी (turn) (also see: Vaar)
  171. Wadebahari (Waadebahari, Wada-e-bahari): See Vadebahari
  172. Wafa (Wafaa) = वफ़ा = प्रतिज्ञा पालन, वचन-पूर्ति (अन्य अर्थ: प्रेम, निष्ठा) (fulfilling one’s promise; love, loyalty)
  173. Wahshat = वहशत = १. भय २. एकांत, मनुष्यों से दूर रहना ३. पागलपन ४. जंगलीपन (fear, to keep away from people, craze, madness, savage attitude)
  174. Wisaal (Wisal) = विसाल = मिलन, भेंट (union, meeting)
  175. Yaan = याँ = यहाँ (here)
  176. Yagaana (Yagana) = यगाना = १. स्वजन, आत्मीय, रिश्तेदार २. अद्वितीय (kith and kin, extraordinary, unique) (also see यकता)
  177. Yakta = यकता  = यक्ता = अद्वितीय, अनुपम (matchless, unique)  (also see यगाना)
  178. Zaar = ज़ार = क्षीण, दुर्बल, अशक्त, दुःखी (helpless, incapable, weak)
  179. Zabeen (Zabin) = जबीं = माथा, ललाट (forehead)
  180. Zaleel (Zalil) = ज़लील = तुच्छ, क्षुद्र, बदनाम (a person of disrepute, not honourable)
  181. Zanjeer (Zanjir) = ज़ंजीर = बेड़ी (chain)
  182. Zard = ज़र्द = पीला (yellow)
  183. Zauk = ज़ौक = स्वाद, आनंद, शौक (taste, pleasure)
  184. Zer = ज़ेर = नीचे (underneath)